„Dlaczego moje dziecko nie potrafi się skupić?” – o koncentracji uwagi u przedszkolaków
Drodzy Rodzice
Każdego dnia w przedszkolu obserwujemy, jak dzieci uczą się świata – z ciekawością, radością, ale też z chwilami rozproszenia i braku skupienia. W dzisiejszych czasach coraz częściej słyszymy, że dzieci „nie mają koncentracji”. Warto jednak pamiętać, że umiejętność skupienia uwagi rozwija się stopniowo, a jej poziom w wieku przedszkolnym jest zupełnie naturalny.
Jak wygląda koncentracja u przedszkolaka?
Dziecko w wieku 3–6 lat uczy się dopiero skupiania na jednej czynności przez dłuższy czas. W praktyce oznacza to, że:
- trzylatek może skupić się na zadaniu przez ok. 5–7 minut,
- czterolatek – przez ok. 10 minut,
- pięcio- i sześciolatek – nawet 15–20 minut, jeśli temat jest dla niego interesujący.
To, że dziecko co chwilę odwraca uwagę, patrzy w okno lub zaczyna inną zabawę, nie oznacza lenistwa ani braku chęci. To naturalny etap rozwoju mózgu, który uczy się filtrować bodźce i kierować uwagę tam, gdzie trzeba.
Dlaczego dzieciom trudno się skupić?
Każde dziecko jest inne, ale istnieje kilka najczęstszych przyczyn trudności z koncentracją:
- Zbyt dużo bodźców.
Dźwięki, telewizor, hałas, kolorowe zabawki – wszystko to sprawia, że mały mózg nie nadąża z przetwarzaniem informacji. - Zmęczenie i niewyspanie.
Dziecko, które nie odpoczęło, ma dużo mniejszą zdolność skupienia i szybciej się rozprasza. - Brak ruchu.
Ruch to naturalna potrzeba dziecka – zanim się skupi, musi „rozładować” energię. - Zbyt trudne lub mało ciekawe zadania.
Dziecko skupia się wtedy, gdy ma poczucie sukcesu i zainteresowania. - Emocje i napięcia.
Jeśli dziecko przeżywa stres, tęsknotę, lęk – jego uwaga kieruje się właśnie tam, a nie na to, co mówimy.
Co możemy zrobić w przedszkolu i w domu?
Z doświadczenia wiem, że najważniejsze są spokój, cierpliwość i rytm dnia.
Oto kilka praktycznych wskazówek, które pomagają dzieciom w rozwijaniu koncentracji:
1. Stwórz spokojne otoczenie
Ogranicz hałas, wyłącz telewizor podczas zabawy lub nauki. Dzieci lepiej koncentrują się w miejscach, gdzie jest porządek i mniej rozpraszaczy.
2. Ustal rytuały
Stały rytm dnia daje dziecku poczucie bezpieczeństwa. Gdy dziecko wie, że po śniadaniu jest czas na zabawę, a po południu na odpoczynek – jego mózg uczy się planowania i skupienia.
3. Zachęcaj do kończenia rozpoczętych czynności
Nie chodzi o to, by dziecko siedziało godzinę nad puzzlami, ale by dokończyło to, co zaczęło, choćby przez kilka minut. Każdy taki mały sukces wzmacnia jego wytrwałość.
4. Ruch i zabawa przed nauką
Zanim poprosimy dziecko o skupienie, pozwólmy mu się poruszać: pobiegać, poskakać, potańczyć. Dzieci po wysiłku fizycznym potrafią lepiej koncentrować się nawet przy spokojnych zadaniach.
5. Ćwicz uwagę w formie zabawy
- „Co zniknęło?” – chowamy jeden z przedmiotów i dziecko zgaduje, czego brakuje.
- „Cisza jak myszka” – kto dłużej wytrzyma bez ruchu?
- „Zgadnij, co to za dźwięk?” – rozwija słuchowe skupienie.
- „Memory” lub układanki – doskonałe do ćwiczenia pamięci i uwagi.
6. Daj dobry przykład
Dzieci uczą się przez obserwację. Jeśli rodzic lub nauczyciel potrafi skupić się na rozmowie i nie przerywa co chwilę, dziecko naturalnie przejmuje ten wzorzec.
Gdy koncentracja jest wyjątkowo trudna...
Niektóre dzieci, mimo naszych starań, mają większe trudności z utrzymaniem uwagi. Warto wtedy obserwować, czy problem dotyczy tylko jednej sytuacji (np. przy rysowaniu), czy wszystkich aktywności.
Jeśli zauważymy, że dziecko:
- ma duży problem z dokończeniem zadań,
- często zapomina, co miało zrobić,
- łatwo się denerwuje przy skupieniu,
- unika aktywności wymagających uwagi –
warto porozmawiać z nauczycielem, a w razie potrzeby z pedagogiem lub psychologiem. Wczesne wsparcie może pomóc dziecku rozwinąć strategie koncentracji, które przydadzą się w szkole.
Zamiast wymagać – wspierajmy
Pamiętajmy, że dziecko nie potrzebuje presji, lecz zrozumienia i wsparcia.
W przedszkolu widzimy, jak dzieci rozwijają koncentrację poprzez zabawę, ruch, muzykę, rytuały i ciepłe relacje z dorosłymi. Z czasem uczą się coraz dłużej utrzymywać uwagę – ale zawsze w swoim tempie.
Każde dziecko może nauczyć się skupienia – jeśli tylko damy mu na to czas i poczucie bezpieczeństwa.
